किन चाहिंदैन हामीलाई खण्ड खण्ड पहिचान सहितको संघियता ?

कैलालीमा थारुले भन्दा पनि भारु र दरुले गराएको प्रहरी र सुरक्षा फौजको दिन दाहडै हत्या ईतरनै खेलीरहेको यो नेपाली र अरु नेपाली मनमा बिष्फोटका धेरै कुराहरु खेलीरहेका छन् । मधेशबादी अराजकता माथि आम नेपाली र स्वयं तराई बासीको अबिश्वास अनि बितृष्ण किन बढिरहेको छ ? २०७२ बैशाखको भुकम्पका बेला नेपालका सुरक्षा फौजले पुर्याएको मानवीय सेवा र उद्धारलाई बिर्सेर किन आम जनभावना पन्चायतकाल या माओबादी युद्धकालमा जस्तै मानसीक रुपमै सुरक्षाफौज बिरोधी भईरहेको छ र किन सुरक्षा फौजको छबि सुधारीन सकेको छैन भनेर पनि घोत्लिनु आवश्यक देखीन्छ ।

परस्थीति सुधार्ने त आफ्नो हुति भएन तर प्रतिकृया दिन सक्ने मात्र सामथ्र्य भएर यो बिन्ती तपाईहरु माझ बिसाएको छु । अहोभाग्य मेरो , तपाईहरुले यो कुरा पढिदिनु भयो भने ।

नेपालमा गणतन्त्र ब्यवस्थापन गर्न नसकेको राजनैतीक नेतृत्वले संघियतालाई कसरी ब्यवस्थापन गर्छ भनेर उदेक लाग्दथ्यो । थाहा भईसक्यो यो उनीहरुको बलबुता भन्दा परको र लोभ , अकृमण्यता र बुढ्यौली जीद्दि मात्र हो । साँच्चैनै नेपाली राजनितीकर्मीहरुलाई शारीरीक अगावै मानसिक बुढ्यौलीले छोईसकेको छ । उनीहरु आफ्नो फलानो , ढिस्कानो जीद्दिमा अडिग र अबिचलित छन् । काम नलाग्ने बाद , बिचार आदिलाई पोको पुन्तुरो गरेर सुरुवालमा कोचेर पागल जात्रामा सडक सडक भौंतारी रहेका छन् ।

ईतिहासलाई बिर्सनु मानवता र त्यसमा पनि नेपालीको समस्यानै हो । बि सं १९९० को ईतिहाँस बिसीयौं , २०७२ को भुकम्पमा मानव जीवन बचाउन सकिने भौतिक पूर्वाधार निर्माण गर्न सकेनौ । गणतन्त्रलाई स्थापित गर्न नसकेको ईतिहास त थियो नै , अझ एकता भित्र बिबिधतालाई मलजल गर्नु पर्ने यो सानो भुगोल तर बहुसंस्कृती र बहुजाती भएको देशमा , जातीयताको आधारमा प्रदेशको निर्माण गर्ने लोभ रच्यौं । सबैलाई राजा बन्नु नै थियो ।

गणेशमानले तक्मा भिराईदिएका , हामी भेंडा जनता , हाम्रो गरीबि र अभावमा कसैले खेलेको थाहा पाउनै सकेनौ । ती तुच्छ धारका नेतृत्वले छरेको बिषका गेडाहरु टिप्न लालायीत भयौ ।

हामी भेडा जनता ।

दुनियाबाट बहिष्कृत प्राय भईरहेको तर तेस्रो बिश्वमा आफ्नो खम्बा ठड्याउन उद्दत एउटा अभ्यास (जसलाई धर्म भनौं या ब्यपार) , आप्mनो  पहिचान समेत बिर्सेर , धरापमा पारेर , हामी मध्ये केही पछि लागीपर्यौं र धार्मीक निरेपेक्षताको राग अलापिरह्यौं । उनीहरुले हामीलाई हाम्रै ज्ञान , बिज्ञान  र मनोबिज्ञानलाई शैतान भन्न सीकाए र तर पनि हामी निर्लज्ज हेरी मात्र रह्यौं । आज स्पस्ट छ , डलर , भारु र दारुले कैलाली जलाईएको थियो तर यसको पूर्वभ्भाषको कृत पहिले देखीनै हुदै आएको रहेछ ।

आफ्नो पहिचान पहिचान रे तर अरुहरुको पहिचान चाउचाउको दोकान रे , मानसीकताबाट ग्रसीत हाम्रो लोभी , स्वार्थी र पछौटे दिमाग र त्यसमा भुसा भर्ने भ्रष्ट नेतृत्वले दागबत्ति दिईसकेको रहेछ । अनि त हामी किन नजलौं ? मानवतालई दिन दाहडै किन नजलाउँ ? बन्धु , हाम्रो शान्ती प्रतिको असिम आस्था खरानी भएको छ । यहाँ बुद्ध जन्मीएका थिए भनेर कुनै बिदेशीलाई नभन्नु , उनीहरु अट्टहास हाँसो हाँस्लान र तपाँईको अहम् किच्रीक्क पर्ला । फेरी साँच्चै यी यस्तै कारणहरुले हाम्रो अध्यात्मीक आस्थामा पनि त बिष लागेको छ ।

जुन किसिमको अराजकता अहिले प्रदेश निमार्ण र सीमाङ्कनमा देखीयो  त्यसले यो प्रष्ट पार्छ हामीले संघियता बारे केही पनि गृहकार्य नगरीकन हावादारी निर्णय लिईरहेका छौं । कहि नपुग्ने बेटुङ्गो बाटोमा हिंडिरहेका छौ । आम नेपाली मानसीकता बुझ्ने प्रयासनै गर्ने हो भने एउटा जनमत संग्रह गरेर केही फरक पर्नेवाला छैन । कसैको पहिचान खेदीने वा अधिकार कुण्ठित हुनेवाला छैन । जनमतले संघियतामा जा नै भन्यो भने पनि पहिले स्थानीय निकायको चुनाब र स्थानीय रुपमा सबल जनप्रतिनिधि र बिकास सुरक्षित भए त्यसैबाट प्रदेशको खाका कोर्न सकिन्छ , सजीलो हुन्छ र बिभिन्न किसीमका द्वन्दहरु स्वत ब्यवस्थापन पनि हुन्छन् । यो नै बैज्ञानीक रुपको पुर्नसंरचना हुनेछ । नत्र हामी कुन मझेरीमा फसेका छौं सबैलाई अवगतनै छ ।

यस्तो सकरातमक परस्थीति निमार्ण भएपछि मात्र पहिचान र सामथ्र्यको कुरा आउँनेछ । नत्र सारा नेपाली जनतालाईनै गरीबि  र अभावले थिलोथिलो पारेको नैे  छ । मधेशको नाममा राजनिति गर्ने र थारु आन्दोलनलाई उक्स्याउने त्यो आतंकबादी र नकश्लबादी मानसीकताले आफुलाई ठालु राख्न र छोटे राजा बन्न भोलीका दिनमा पनि कुनै कसर राख्ने छैन । उ हामीलाई हामी सँगै लडाएर बेसुरको मुरली बजाउन उद्दत देखीन्छ । फेरी यस्ता राजनैतिक हतकण्ठाहरुसँग देश र आम जनतालाई अगाडि बढाउन सक्ने न त क्षमता र सामथ्र्य छ न ईच्छा र नेतृत्व शक्ति नै । उनीहरुले हामीलाई पुर्याउने भनेको मसाननै हो । पहिलो संबिधान सभाको निर्वाचन पछि जनताले देखीसकेको हविगत पनि हो यो । आफ्नो लागी कति र जनताको लागी के कति उनीहरुले गरेका थिए , त्यो त सर्वबिधतनै छ ।

हिजो तत्कालीन प्रधानमन्त्री गरीजा प्रसाद कोईरालाले , मधेशीको स्वतन्त्रता र पहिचानको नाममा भएको आन्दोलनमा पुच्छर लुकाउँदै , संघियतामा बिना पुर्वाधार जाने जो एउटा सम्झौता या महाभुल गरे , त्यसैको परिणाम आज भोगीदै छ । फेरी आज , संबिधानको केही प्रारम्भीक मस्यौदाहरुमा त्यस्तै अर्को असक्षम नेतृतवले , पहिले मधेशी नामको दललाई एक टुक्रा र त्यसपछि अखण्ड सुदुरपश्चीमलाई अर्को एक टुक्रा र भोली थारुहरुलाई अर्को टुक्रा गरी कलान्तरमा नेपाललाई १०० भन्दा पनि धेरै टुक्रा बनाउने पागलपनमा रौसीएको देखीन्छ । यस्तै तवरले हाम्रो अस्तीत्वनै नामेट हुने निश्चीत प्राय छ । यस्तो नहोस कि भोली हामी देश बिहिन हुनुपरोस् या देशै भित्र शरणार्थी । देशनै पहिचान बिहिन भएपछि तपाईको जात , जाती या सम्प्रदायको पहिचानको के मुल्य ? सोच्नुहोस ।

पक्कै पनि हामीले गणतन्त्रलाई आत्मसाथ गरेको बाईसी चौबीसी राज्का भन्दा धेरै रजौटा या छोटे राजाहरुलाई भत्ता खुवाउनका लागी होईन । २०५ जना प्रतिनिधिहरुलाई पाल्न नसक्ने हाम्रो गरीब अर्थतन्त्रमा अझ प्रदेशै पिच्छेका सयौं जन प्रतिनिधिहरुलाई धान्न कसरी सकौंला ? देश बिकास कहाँको जीउनी ल्याएर गर्ने होला ? उनीहरु र त्यस्तै मानसीकताहरु हिजो पनि सत्तामा थिए , आज पनि छन् र भोली पनि हुनेछन् । हाम्रो गरीबि र पछौटेपन फेरी जहाँको त्यही रहनेछ र त्यसैको कालो छाँया कतै तुर्लङ्ग झुण्डीएर हामी माथिनै हाँस्ने छ ।

हेक्का राख्नुस् अबको पुष माघमा फेरी रौतहट र महोत्तरीमा जाडोले कठ्याङ्गरीएर आम जनता , गरीब , बृद्ध र बालबालीकाहरु फेरी उही नियतीछाप शहीद बन्ने छन् । फगत त्यहाँ कुनै राहत र क्षतिपूर्ति हुनेछैन र यस्ता शहीदका  परीवारहरुलाई पचास लाखको अपुताली पनि छोटे राजाहरुबाट आईपुग्ने छैन ।

समाजका केही गन्यमान्यले सदियौंझै सबैलाईनै उही भेदभाव गरेकानै छन् । यस किसीमको भेदभावबाट कोही नेपाली अछुत देखींदैन । सबैले उत्तिकैनै दुख भोगी रहेका छन् । देशमा नियम कानुनहरु त हिजो पनि बनेका थिए र आज पनि बन्दै छन् तर बिडम्बना आज पनि ब्यवस्था बस्न सकेको छैन । फेरी  बिडम्वना , हाम्रो चेतना आजसम्म पनि खुलेको छैन ।

नेपालीहरु साँच्चैनै स्वार्थी भएका छन् र स सानो लोभमा एउटा ठुलो अवसर गुमाउने डिलमा उभिएका छन् । हिजोका पुर्खाहरुले आफ्नो सामाथ्र्य र बलमा उभाएको यो हाम्रो देश , राष्ट्र गौरबलाई , जसरी मगन्ते किल्ला बनाउने प्रयास हुँदैछ त्यसमा किमार्थ कुनै नेपालीको स्वीकारोक्ती हुनेछैन । यति भने पछि पनि नेपालीको मगज खुल्दैन भने  हाल जारी गरीएको संबिधानको प्ररम्भीक मस्यौदा मा टेकेर यस्तो बुद्धिबिलासवाला बिकल्प दिन मन लाग्छ । खण्ड खण्ड पहिचान माग्नेहरुलाई यो बिकल्प उत्तम हुन पनि सक्छ । तर तिनीहरुको जे सुकै प्रपन्च होस् , नेपालीहरुले खण्ड खण्ड भएर आफ्नो नेपालीपन गुमाउने चाहना भने राखेका छैनन् । –

प्ररम्भीक मस्यौदाको संबिधान अन्तर्गतनै – भाग – १ – प्रारम्भिक – धारा ४. नेपाल राज्य – उपधारा नं २ –

नेपालको क्षेत्र देहाय बमोजिम हुनेछ ः–

(क) यो संविधान प्रारम्भ हुँदाका बखतको क्षेत्र, र

(ख) यो संविधान प्रारम्भ भएपछि प्राप्त हुने क्षेत्र ।

बुँदा (ख) लाई ध्यान दिएर पढौं र यस्तो बुद्धिविलासमा लागौं – मानिलिउँ बिहार र उत्तर प्रदेशको केही भाग प्राप्त भएमा , भईराखेको देशको भुभागलाई अखण्ड राखेरनै , त्यो प्राप्त भएको क्षेत्रलाई मधेश प्रदेश बनाईदिने । राजस्थानका् थार क्षेत्रबाट केही भाग प्राप्त भएमा सो क्षेत्रलाई थारुहट प्रदेश बनाईदिने । तिब्बत र बर्माको केही भाग प्राप्त भएमा सो क्षेत्रलाई नेवा राज्य बनाईदिने ।  मंगोलीया या चाईनाबाट केही भाग प्राप्त भएमा सो क्षेत्रलाई तमुवान बनाईदिने र यस्तै यस्तै । अब यस्ता नेतृत्वहरुले आ आफ्नो जातको प्रदेशका लागी त्यस्तै किसीमको क्षेत्र प्राप्त होस भनेर अखण्ड तपस्या गरे हुन्थ्यो ।

के थाहा भोले बाबा शिव खुशी भएर तथास्तु पो भन्थे कि ?

साथीहरु यस्तो बुद्धिविलास गरेर नेपाललाई बृहत नेपाल बनाउने सस्तो दिवा स्वप्नमा लाग्नु भन्दा पनि देशमा भएको स्रोत साधनलाई अधिकतम् प्रयोग गरेर , आफ्नो सामथ्र्यलाई तिखारेर , कर्मबादी चरित्रलाई अगाडी लगाएर देश बिकासमा एकजुट भयौं भने यो एक कुटुरो भु भागको सानो नेपाललाई खण्ड खण्ड पार्नुनै पदैन । फेरी हामी सबैको स्वाभीमान र पहिचान पनि एकमुष्ठ बिजयी हुन्छ ।

देशको अखण्डतानै अहिले सर्वोपरि हुनुपर्ने देखीन्छ र त्यसैमा सारा नेपालीको हित पनि हुन्छ । अन्त्यमा – गीतकार प्रेम प्रकाश मल्ल र संगीतकार एवम् गायक शिवशंकर मानन्धरको यो कालजयी सृजना सम्झन उपयुक्त हुन्छ होला ।

म मरे पनि मेरो देश बाँची राखोस् । २

हिमालको टकुरामा , नेपालीका पाखुरामा ,

चन्द र सुर्य अंकित झण्डा फर फर नाचीरहोस् ।

म मरे पनि मेरो देश बाँची राखोस् । २

लालीगुराँसको फुलमा मेरै रगतको रंग ,

डाली डालीमा डुल्दछ मेरै मनको तरंग ।

मेरो सारा अस्तीत्व यही धर्तिमा मिलेको छ ,

कदापी मर्दैन चाहे कसैले , मुटुनै चँुडी लगोस् ।

म मरे पनि मेरो देश बाँची राखोस् । २

तपाईहरुको मति चेताए जस्तो त लाग्देन तर पनि कलम बन्द गर्छु ।

लेखक : ...

अध्यापक , त्रिभुवन विश्वबिधालय

You can like our facebook page and also mail you comment at: https://www.facebook.com/pages/Fight-Klub-Bhatmas-Chiura-Sekuwa/734783686596006?ref=hl

or setoghodafilms@gmail.com